Ở Việt Nam, chim yến có 2 mùa sinh sản chính vào tháng 1-4 và 8-11 hằng năm. Chính vì thế, khoảng thời gian kết thúc mùa sinh sản được xem là thời điểm vàng để dẫn dụ và tăng bầy đàn cho nhà yến. Rất nhiều đơn vị kỹ thuật và chủ nhà chọn những khoảng thời gian này để bắt đầu vận hành hoặc thay đổi một bộ âm nhà yến mới để dẫn dụ hiệu quả hơn.
Như bạn đã biết, quá trình nuôi yến là kết hợp giữa việc tạo môi trường sinh cảnh trong nhà yến và âm thanh dẫn dụ chim yến. Trong đó, âm thanh dẫn dụ là yếu tố đầu tiên tác động đến quyết định chim yến có ghé thăm nhà yến chúng ta hay không (nếu không ghé thì dù môi trường trong nhà yến có phù hợp cũng không có yến). Điều đó cho thấy việc chọn lựa và sử dụng âm thanh gọi yến (dẫn dụ) cực kỳ quan trọng quá trình nuôi yến. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về cách lựa chọn cũng như canh chỉnh âm thanh nhà yến hiệu quả nhất, đặc biệt trong mùa chim non sắp tới.
Âm thanh dẫn dụ chim yến hay còn gọi là tiếng chim yến là những file âm thanh thu lại những tiếng phát ra của chim yến sau đó được chọn lọc, xử lý tạp âm, tách âm và ghép nối lại để cho ra file âm thanh hoàn chỉnh. Đây là một quá trình rất công phu, tốn rất nhiều thời gian và đòi hỏi phải là người có kỹ thuật chuyên môn mới có thể xử lý âm tốt được. Người làm âm phải theo dõi thường xuyên để phân biệt được từng loại tiếng chim và phải thử nghiệm nhiều để kết hợp các âm với nhau sao cho tiếng chim nghe thật nhất và hiệu quả nhất.
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều đơn vị cung cấp âm thanh nhà yến với nhiều bộ âm có tên gọi khác nhau nhưng đa phần những file âm này có nguồn gốc từ Indonesia và Malaysia. Sau đó những âm này được các kỹ thuật Mix lại theo nhu cầu, mục đích thành những bộ âm mới. Đó là lý do khi bạn mua hoặc nghe 1 âm mới, bạn có cảm giác bộ âm này rất quen, có nhiều đoạn rất giống với những bộ âm trước. Vậy nên, khi bạn đã có những bộ âm tốt, có hiểu biết thật sâu rộng về kỹ thuật Mix âm và am hiểu tiếng chim yến thì bạn hoàn toàn có thể tự Mix cho mình 1 bộ âm riêng.
Để sử dụng một bộ âm hiệu quả cần kết hợp các yếu tố:
1/ Thời điểm: tùy theo mùa chim (mùa sinh sản, mùa chim non,..) mà chúng ta chọn những bộ âm phù hợp. Ví dụ đối với mùa sinh sản, kỹ thuật thường dùng những bộ âm giao phối để kích thích chim yến bắt cặp kết đôi. Trong khi đó, với mùa chim non người ta thường dùng những bộ âm được Mix với tiếng bầy đàn, tiếng chim đầu đàn để lôi kéo chim về nhà yến.
2/ Vùng chim: Đã bao giờ bạn thắc mắc tại sao cùng 1 bộ âm dẫn dụ chim yến, ở tỉnh này thì chim chơi tốt nhưng khi sử dụng ở vùng khác, tỉnh khác thậm chí là huyện khác thì chim lại không chơi? Đến nay vẫn chưa có lời giải thích nào có thể khẳng định nguyên nhân chính xác. Tuy nhiên, theo một số kỹ thuật giải thích có thể là do có sự khác nhau về quần thể, bầy đàn chim yến từng khu vực khác nhau dẫn đến hiện tượng trên. Cũng giống như một nhóm người thích nghe nhạc sôi động Rock, Remix... nhưng một nhóm khác lại thích Bolero, có nhóm lại thích Ca cổ,... Do đó, tùy từng vùng mà chúng ta có thể lựa chọn âm thanh hợp lý.
3/ Chất lượng âm thanh: Để cho ra những âm thanh chất lượng là kết hợp của file âm thanh, thiết bị đầu ra âm thanh như: loa, amply, dây tín hiệu, kỹ thuật đi loa hay kỹ thuật canh chỉnh âm thanh. Trong đó, canh chỉnh âm thanh nhà yến hợp lý ngoài việc cho ra những âm thanh chất lượng còn phải có sự kết hợp hài hòa giữa các loại âm là khâu cực kỳ quan trọng và không hề dễ dàng. Cùng 1 bộ âm nhưng mỗi nhà sẽ chỉnh một kiểu khác nhau vì mỗi nhà yến được thiết kế khác nhau, độ vang âm cũng khác nhau, do đó không thể sử dụng 1 công thức cứng nhắc nào trong việc canh chỉnh âm thanh.
4/ Kỹ thuật bố trí loa nhà yến: Mỗi đơn vị sẽ có những kỹ thuật bố trí số lượng, vị trí loa, công suất loa khác nhau nhưng vẫn chung mục đích: gọi chim về - dụ chim vào - dẫn đường - giữ chim. Tuy nhiên, việc bố trí loa không hợp lý sẽ ảnh hưởng đến quá trình dẫn dụ chim yến. (Xem thêm: cách lắp loa nhà yến )
Như vậy, để một bộ âm phát huy hết tác dụng cần sự kết hợp các yếu tố trên cùng với những yếu tố về kỹ thuật nhà yến như môi trường bên trong nhà yến, kỹ thuật phần thô,... chứ không phải cứ có bộ âm hay/chất lượng là chắc chắn sẽ dụ được chim về ở.
Lưu ý khi sử dụng âm nhà yến:
- Không nên đổi âm nhà yến liên tục, đặc biệt đối với những nhà yến đã có một số lượng chim yến ở ổn định.
- Nhà yến không nên mở âm quá lớn. Hiện nay, nhà nước và đa số các tỉnh thành đều đã có các văn bản quy định về nuôi chim yến trong đó có quy định mức âm lượng loa của nhà yến.
- Thời gian phát âm nhà yến hợp lý. Tùy từng khu vực dân cư có thể điều chỉnh giảm thời gian mở âm ngoài để không làm ảnh hưởng đến hàng xóm.
